Construction
The construction of neys is part of an all natural process, since the reeds need to grow at least 4 years before considered ready for use. Not every single reed can turn into a music instrument.
The ratio is 1 to 2000 reeds. The reed Arundo donax, in search of sunlight grows higher, thus creating greater distance between the nodes. This is a natural tendency of the plant, but for this reason its reeds cannot be used for the making of a music instrument.
The “ney reeds” are mostly the south-eastern parts of the plant, parts bathed in sunlight and in further distance from competing reeds. Due to their position they grow thicker and the distance between the nodes is smaller.
The next step after the right reed is found and cut, is its desiccation which lasts up to 12 months. Subsequently, it is cut in the favored length, cleared out of redundant pieces and straightened. The following step is the most crucial part of the manufacture process, since it determines the tuning of the harmonics, so that they all share the same dynamics. The nodes are opened incrementally, getting thinner as approaching the mouthpiece. Afterwards the length of the reed is tuned in the position “rast”, and the rest 7 holes are opened.
The climatic conditions also play a great part in the tuning process, because humidity and heat affect the instrument’s behavior. Heat makes the instrument high in tonality, while humidity lowers it. So, average conditions are the key for tuning, meaning around 20-25o C, and humidity levels around 30-40%.
Another important fact is the “towering” of the instrument, which takes place when the instrument is used in a long time scale. Also the “slope” (gradient) in which each musician plays the instrument, is another crucial factor in the constuction, e.g should it be 45, 30 or 20 degrees?
The 7 holes of ney are opened carefully in order to achieve the appropriate tuning. Even though through centuries the holes are opened based on this mathematical type: length of the instrument/26=1 unit (meaning 4 units for the first hole,5 for the second, 6 for the third,8 for the forth, 9 for the fifth and 10 for the sixth), in fact this type cannot provide precise tuning since each reed is unique and must be treated as one.
The holes are opened in a fictitious straight line, but can also be made along the direction and placing of the fingers. The “assyran” (the bottom hole) is opened slightly to the left or to the right, according the way that fits the musician.
The dimension of holes can also be chosen. Big holes give greater volume to the sound and are not affected by the tuning of the closed holes. They do not come handy for beginners due to the fact that it might be difficult to properly place the fingers to “close” them. Small holes are most suitable for this reason, and are also more helpful in faster manners of playing.
There is also the option of round or oval shaped holes. Mostly they are round-shaped, with oval-shaped serving for virtuosos who “drag” their fingers while playing, or when half-closing of the holes is preferred while playing.
Parazvane: After the tuning, two metal rings are wedged to the sides of the instrument in order to protect it from chaps and blows. The metal used can be either alpaca (arganto/white metal),copper or bronze.
Baspare: There is great variety in mouthpieces, concerning the materials used, their design and the sizes. It’s really mostly a matter of personal preference, depending on what suites each musician, and also –once again- on the uniqueness of the instruments (meaning that a good baspare might not fit well with a so-called good ney etc).
Mouthpieces are making on a lathe. The most traditional and sonically appropriate material is bull-horn. Hard wood, like olive tree or ebony, are good too. The cheapest , though also satisfactory material is plastic. The dimensions of a common mouthpiece are:
- Height: 16,5 – 17 mm (for the part that comes out of the reed), including the flange of the lathe which is about 4mm.*
- Molding: the part where the lips are placed. The outer diameter can range between 35mm to 50mm. It reaches the hole with tapered, slightly concave gradient.
- Rim of the hole: 16.5 – 17mm
- The “male”: the part of the baspare that enters the reed. It is tapered and its dimensions range according the diameter of the reed. The calculation is based on the bottom end of the reed, because the tapering from that place on opens up to 18 – 18.3 mm. Usual dimensions are 18, 19, 20, 21, 22, 23 mm.
- The length of the “male” part : around 10mm, or slightly more
- The internal curve opens smoothly from the beginning of the hole till 3-4mm in the midst of the molding, and then closes smoothly till it fits the internal curve of the “male” part, which is highly affected by the narrowing while meeting the “male” part.
*Baspare of bigger height/length can be made (as for the part that comes out of the reed). This helps in “lowering” the tonality of the instrument when either due to time or high temperatures the reverse process occurs.
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
Ένας ακόμα παράγοντας που πρέπει να υπολογισθεί σωστά είναι η ξεχωριστή ''κλίση παιξίματος'' που δίνει ο κάθενας στο όργανο, π.χ. 45, 30 ή 20 μοίρες?
Οι τρύπες ανοίγονται συνήθως σε μία νοητή ευθεία αλλά μπορούν να έχουν και την φορά των δακτύλων. Η assyran(κάτω τρύπα) ανοίγεται λίγο πιό δεξιά ή λίγο πιό αριστερά αναλόγως με τον τρόπο που παίζει ο παίκτης.
Μία άλλη επιλογή είναι: μικρές ή μεγάλες τρύπες. Οι μεγάλες τρύπες δίνουν περισσότερο όγκο στον ήχο και δεν επηρεάζεται το κούδρισμα από άλλες κλειστές τρύπες. Δεν είναι βολικές σε αρχαρίους καθώς μπορεί να μη κλείνονται εύκολα. Οι μικρές τρύπες κλείνονται πιό εύκολα και είναι χρήσιμες στα γρήγορα παιξίματα.
Μία ακόμη επιλογή είναι: στρογγυλές ή οι οβάλ τρύπες. Κατά κανόνα οι τρύπες είναι κυκλικές. Εάν γίνουν οβάλ εξυπηρετούν δεξιοτέχνες που σέρνουν τα δάκτυλα από πάνω προς τα κάτω ή από κάτω προς τα πάνω, το ίδιο ισχύει όταν θέλουμε να μισοκλείσουμε τρύπες.
Parazvane Αφού λοιπόν ολοκληρωθεί το κούρδισμα τοποθετούνται σφηνωτά δύο μεταλλικά δαχτυλίδια στις δύο άκρες του νέυ έτσι ώστε να προστατεύουν το όργανο από τυχών χτυπήματα ή σκασίματα. Το μέταλλο μπορεί να είναι αλπακάς, χαλκός,ή μπρούντζος.
Baspare Στα επιστόμια υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία. Πολλά τα υλικά, πολλά τα σχέδια , πολλά τα μεγέθη , πολλά τα νούμερα. Στον έναν βολεύει μεγάλο άνοιγμα στον άλλο μικρό, κάποιες φορές ένα καλό baspare αν το βάλουμε σε άλλο καλό νέυ δε φυσάει σωστά. Το θέμα του baspare είναι μάλλον πολύ ιδιαίτερο αφού ο καθένας μας έχει τις δικές του προτιμήσεις.
Τα επιστόμια κατασκευάζονται στον τόρνο. Το παραδοσιακό και καλύτερο ηχητικά υλικό, είναι το κέρατο βούβαλου. Τα σκληρά ξύλα επίσης, όπως η ελιά ή ο έβενος. Η πιό φτηνή αλλά αποτελεσματικότατη λύση είναι το πλαστικό.
Οι διαστάσεις ενός κοινού επιστομίου είναι:
- Το ύψος 16,5-17mm(το σύνολο που εξέρχεται έξω από το καλάμι), συμπεριλαμβάνεται και η πατούρα του τόρνου που είναι γύρω στα 4mm.*
- Το γείσο ή καμινάδα είναι το σημείο που ακουμπάνε τα χείλη.Η εξωτερική της διάμετρος μπορεί να είναι από 35mm εώς 50mm και φτάνει με μιά κωνική και ελαφριά κοίλη κλίση ως την τρύπα.
- Το χείλος της τρύπας 16.5-17mm
- Το αρσενικό που εισέρχεται στο καλάμι, είναι κωνικό και έχει διαστάσεις ανάλογα με την διάμετρο του καλαμιού. Η μέτρηση γίνεται στην κάτω άκρη του καθώς μετα η κωνικότητα ανοίγει π.χ 18-18.3mm. Οι συνηθεισμένες διαστάσεις είναι 18 , 19 , 20 , 21 , 22 , 23mm,
- Tο μήκος του αρσενικού είναι κάτι παραπάνω από 10mm
- Η εσωτερική καμπύλη ανοίγει ομαλά από την αρχή της τρύπας μέχρι 3-4mm στο μέσο της καμινάδας και κλείνει πάλι ομαλά μέχρι να βρει την εσωτερική διάμετρο του αρσενικού. Η οποία επηρεάζεται άμεσα από το στένωμα που δημιουργείται στην συνάντησή της με το αρσενικό.
*Επίσης το baspare μπορεί να κατασκευαστεί και σε μεγαλύτερο ύψος-μήκος(το σύνολο που εξέρχεται από το καλάμι) από το αρχικό του. Αυτό γίνεται για να ''χαμηλώσει'' το ney τονικά σε περίπτωση που έχει ''ψηλώσει'' από τον χρόνο ή σε συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας.
